ΙΟΥΔΕΣ ΚΑΙ ΙΟΥΔΕΣ (ΠΡΟΔΟΤΕΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΑΓΙΟΙ) 24 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ & 19 ΙΟΥΝΙΟΥ

Την 21η Αυγούστου εορτάζει η Αγία και Αποστολική Εκκλησία τη μνήμη ενός από τους Αποστόλους αυτής, του αγίου Θαδδαίου ή Λεββαίου. 

Τα τελευταία χρόνια ανάμεσα στ' άλλα στραβά που συμβαίνουν, επιχειρείται και αυτό: να συγχέονται πρόσωπα και πράγματα ιστορικά προς μεγίστη ίσως βλάβη των ακουόντων και μανθανόντων. Έτσι και με τον Απόστολό μας υπάρχει απ' ορισμένους σύγχυση και ταύτιση με άλλο ομώνυμο πρόσωπο, αυτό του Ιούδα του αδελφοθέου. Κυκλοφορεί μάλιστα και προσευχή στο όνομα του ενός αυτού αγίου υπό τον τίτλο <<προσευχή στον άγιο απόστολο Ιούδα Θαδδαίο τον αδελφόθεο>>. Αφήνοντας το θέμα τούτο της προσευχής, διότι θέλει ξέχωρη έρευνα (την οποία ήδη έχουν κάνει κάποιοι, π.χ. ο επίσκοπος Ηλείας σεβ. Γερμανός), ασχολούμαστε εν ολίγοις με το ξεχώρισμα των δύο προσώπων.

Πρόκειται για δύο ομώνυμα πρόσωπα εχόντων το όνομα Ιούδας. Είναι δύο από τους τρεις αγίους Ιούδες της Εκκλησίας.

Π. ΔΙΑΘΗΚΗ

α) Ιούδας ο δίκαιος και πατριάρχης του Ισραήλ, γιός του Ιακώβ (Κυριακή προ Χριστουγέννων).
β) Ιούδας ο κριτής του Ισραήλ (την εποχή των κριτών)

γ) Ιούδας ο Μακκαβαίος που αγωνίστηκε κατά των Ελλήνων που κατείχαν την Παλαιστίνη (των Σελευκιδών) μετά τον Μ. Αλέξανδρο.

Κ. ΔΙΑΘΗΚΗ

α) Ιούδας ο αδελφόθεος, γιος του μνήστορος Ιωσήφ (19 Ιουνίου).

β) Ιούδας ο Θαδδαίος ή Λεββαίος, γιος του Ιακώβου (Λουκ. 6, 16), απόστολος εκ των δώδεκα.

Η διαφορά στα δύο πρόσωπα της Κ. Διαθήκης έγκειται:

α) Στην ονομασία.

Αδελφόθεος ο ένας, απόστολος ο άλλος.

Οι "αδελφόθεοι" είναι τίτλος για τους θετούς αδελφούς του Χριστού, παιδιά του Ιωσήφ από προηγούμενη γυναίκα. Ο τίτλος ανήκει σε τέσσερις άντρες: Ιάκωβο, Σίμωνα ή Συμεών - πρώτον και δεύτερον επισκόπους Ιεροσολύμων - , Ιωσή και Ιούδα, εκ των οποίων του Ιωσή δεν αναφέρεται μνήμη στους αγίους. Επίσης, δύο γυναίκες τουλάχιστον, <<αι αδελφαί αυτού πάσαι>> (Ματθ. 13, 56) και κατά παράδοση τρεις: Θάμαρ, Σαλώμη και μία άλλη, εκ των οποίων η Σαλώμη (μετέπειτα μητέρα των υιών Ζεβεδαίου, Ιωάννου και Ιακώβου των αποστόλων) στους αγιολογικόυς καταλόγους (3 Αυγούστου).

Οι αδελφόθεοι γενικά δεν ονομάζονται απόστολοι, γιατί έδρασαν κυρίως τοπικά στην πατρίδα τους, ζώντας χριστιανικά και κηρύττοντας το Χριστό μετά την Πεντηκοστή. Προ των παθών και της Αναστάσεως αδυνατούσαν να πιστεύσουν στο Χριστό σύμφωνα και με τη μαρτυρία του Ευαγγελίου <<ουδέ γαρ οι αδελφοί Αυτού επίστευον εις Αυτόν>> (Ιω. 7, 5). Άρα άλλος ο ένας Ιούδας, ονομαζόμενος αδελφόθεος και άλλος ο Ιούδας εκ των 12, ο Θαδδαίος, ονομαζόμενος απόστολος.

Εφ' όσον τ' αδέλφια Του αρχικά δεν πίστευαν σ' Αυτόν (πλην του Ιακώβου που τον συμπαθούσε),
ο Ιησούς δε θα διάλεγε μεταξύ των μαθητών Του έναν που δεν ήθελε να τον ακολουθήσει.

β) Από την καταγωγή. 

Ο Ιούδας ο αδελφόθεος καταγόταν και μεγάλωσε στη Ναζαρέτ, πατρίδα του πατέρα του Ιωσήφ.

Ο Θαδδαίος ως λέγει το συναξάριον μεγάλωσε στην Έδεσσα της Μεσοποταμίας (εκ των ομογενών Ιουδαίων σε ξένη χώρα) και τον καιρό του Προδρόμου βρέθηκε για προσκύνημα στο Ισραήλ κι έμεινε εκεί αφού έγινε μαθητής του Βαπτιστή. Μετέπειτα ακολούθησε το Χριστό κι ήταν ο πρώτος Ιούδας στη χορεία των 12 με δεύτερο Ιούδα τον Ισκαριώτη και ύστερον προδότη.

Στο Μυστικό Δείπνο απηύθυνε ερώτηση στον Κύριο. Σημειώνει ο Ευαγ. Ιωάννης <<Λέγει αυτώ Ιούδας, ουχ ο Ισκαριώτης>> (14, 22).

Αργότερα, μετά την Πεντηκοστή, εστάλη από τον Κύριο στην πατρίδα του Έδεσσα για να θεραπεύσει τον τοπάρχη Αύγαρο και να κηρύξει τη νέα πίστη.

γ) Από τον τρόπο του θανάτου.

Ο αδελφόθεος μάλλον πέθανε ειρηνικά, ενώ ο Θαδδαίος ετοξεύθη υπό των απίστων.

δ) Διαφορετική ημέρα μνήμης. Όπως φαίνεται παραπάνω.

ε) Η οικογενειακή κατάσταση.

Ο αδελφόθεος Ιούδας είναι γιος του Ιωσήφ, του μνήστορος της Παρθένου και αδελφός του Ιακώβου, όπως ο ίδιος δηλώνει στην επιστολή του (Ιούδα, 1), ενώ ο Θαδδαίος αναφέρεται στον κατάλογο των αποστόλων ως Ιούδας Ιακώβου, είναι δηλαδή γιος κάποιου άλλου Ιακώβου (το Ιακώβ - Ιάκωβος ήταν κοινό όνομα όπως και το Ιούδας μεταξύ των Εβραίων).

Η σύγχυση υπάρχει και στο συναξάρι της 19ης/6 αν και στην υποσημείωση αναφέρεται το ξεχώρισμα των δύο προσώπων που κάνουν οι ερμηνευτές.

Αυτοί που κυκλοφορούν την προσευχή ισχυρίζονται ότι παρουσιαζόμενος ο άγιος παραπονείται ότι έχει παραγκωνιστεί από τους πιστούς λόγω του κοινού ονόματος με τον Ισκαριώτη ο οποίος δυσφήμησε το όνομα Ιούδας. Και βέβαια κανείς στην Ορθόδοξη Εκκλησία δεν θα προτιμήσει πια αυτό το όνομα, ακριβώς διότι έγινε συνώνυμο του προδότου και είναι πράγματι δύσκολο ν' αλλάξει αυτό (μόνο οι ιουδα'ί'ζοντες προτεστάντες το χρησιμοποιούν σαν όνομα). Δηλώνει άλλωστε την ταύτιση του προδότη αυτού με το γένος του (των Ιουδαίων) που μέχρι σήμερα εξακολουθούν οι περισσότεροι ν' αρνούνται το Χριστό.

Μπορούμε όμως να προβάλλουμε τους δύο άλλους Ιούδες με εικόνες και ύμνους. Ο μεν αδελφόθεος έχει και επιστολή μέσα στην Κ.Δ. την οποία μπορεί κανείς ν' αποστηθίσει κιόλας. Ο δε απόστολος τιμάται ήδη στη Δύση ως Θαδδαίος (συχνά ακούγεται εκεί και δίνεται το όνομά του σε ανθρώπους), ενώ στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν ακούγεται σχεδόν καθόλου. 

Αποφεύγοντας τις συγχύσεις που προωθεί ο πονηρός, ας απονέμουμε την πρέπουσα τιμή σε όλους τους στερεωτές και στύλους της Εκκλησίας.