ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ - ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΙ ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΕΣ

ΕΝΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΤΟΥ 2012 ΚΑΙ ΚΥΡΙΩΣ Σ΄ΑΥΤΗΝ ΤΟΥ 2004 (της Ελλάδος). 

του Αρχιμ. Χρυσοστόμου Ξενιτόπουλου

Πολλά έχουν γραφεί (κατά καιρούς) για τους σύγχρονους και παλαιούς Ολυμπιακούς αγώνες, ιδίως κατά τις χρονιές της τέλεσής τους. Πληθώρα βιβλίων υπήρξε όταν έγινε η Ολυμπιάδα του 2004, η δεύτερη στην Ελλάδα μετά το 1896. Πλήθος θεμάτων σχετικών με τα αθλητικά δρώμενα

διαπραγματεύτηκαν αυτά τα βιβλία, που μόνο από μόνα τους (διαφόρων εκδόσεων) γεμίζουν μια βιβλιοθήκη. Λίγα ασχολήθηκαν με την πνευματική υπόσταση των αγώνων (γιατί υπάρχει κι αυτή). Κάποιοι εκκλησιαστικοί άνθρωποι είδαν και αυτή την πλευρά και την ανέλυσαν.

Οι πατέρες της Εκκλησίας του 4ου και 5ου αι. μ. Χ. που έβλεπαν στην εποχή τους να τελούνται ακόμα οι αρχαίοι Ολυμπιακοί, μας έδωσαν δείγματα γραφής για το πώς θεωρούνται εκκλησιαστικώς τα αθλητικά αγωνίσματα μικρά και μεγάλα. Οι ίδιοι οι αγώνες των αρχαίων Ελλήνων είχαν θρησκευτικό χαρακτήρα, γίνονταν προς τιμή των θεών και νεκρών ηρώων. Παίρνοντας από την αρχαία Ελληνική γραμματεία το ντύμα της ωραιοτέρας των γλωσσών και καλλωπεστέρας (για την ελληνική μιλάμε), οι πατέρες μετέφεραν τα νοήματα στις αθλήσεις (μαρτύρια) των αγίων και ασκητών τους κόπους. Πολλά δε που συνέβαιναν στους αρχαίου αγώνες δεν ήταν παρά προφητικά γεγονότα (προτυπώσεις) των γεγονότων της ζωής του Χριστού και των Αγίων Του.

Οι λόγοι των πατέρων πέρασαν και στην υμνολογία της Εκκλησίας και τα υμνογραφικά κείμενα βρίθουν από αθλητικούς όρους και εκφράσεις ώστε το παλαιό ελληνικό ιδεώδες του ¨καλού καγαθού¨ ανθρώπου να είναι στην Εκκλησία γεγονός μόνιμο. Μέσω της λειτουργικής ωδικής συνεχίζεται η αρχαιοελληνική θεώρηση του κάλλους, σώματος και ψυχής, έτι περισσότερη έχουσα αίγλη λόγω του ελθόντος χριστιανικού φωτός.

Υπάρχει εκεί ο θαυμασμός της ομορφιάς (για ό,τι ωραίο δημιούργησε ο Θεός και δη τον άνθρωπο) χωρίς να ξεπέφτει σε λαγνεία.

Τούτο γιατί ο άνθρωπος πλάστηκε όμορφος και για την αιώνια ομορφιά. Λόγω της πτώσεως εξέπεσε από πολλά, και ο αγώνας γίνεται για να επανακτήσει το αρχαίο κάλλος της πρώτης δόξας. Ό,τι ωραίο απομένει στον άνθρωπο, οφείλει να λαμπρυνθεί και να δοξασθεί καταλλήλως, αποφεύγοντας ό,τι αμαυρώνει την θεϊκή ομορφιά. Εξαιτίας της γενικής αμαρτίας που λυμαίνεται τα πάντα, το τέλειον, η θεώρηση δηλαδή της πλήρους ψυχοσωματικής ωραιότητος μόνο στην εν ουρανοίς βασιλεία του Θεού υπάρχει. Στη γη ελλοχεύει ο πειρασμός της οιήσεως και ωραιοπάθειας και δεν είναι πάντα δυνατόν να βλέπει κανείς καθαρά και τέλεια την πλάση του Θεού. Εν τούτοις ο αγώνας υφίσταται και μιλούμε για ασκήσεις, παρουσίες σε στάδια, δυνάμεις που μπαίνουν σε εφαρμογή και τέλος βραβεία και νίκες και στέφανοι και έπαθλα. Τούτο άλλωστε είναι και όλη η ζωή του ανθρώπου, συνεχής αγώνας (¨το παλεύουμε¨ λέμε για τις δυσκολίες) και πόθος ενδόμυχος για τη νίκη (την απόκτηση της Βασιλείας του Θεού).

Ένα μικρό δείγμα - μια και οι ολυμπιακοί γίνονται Ιούλιο ή Αύγουστο, είναι και σταχυολόγηση τέτοιων εκφράσεων από τις μνήμες των αγίων των δύο τούτων μηνών.

ΙΟΥΛΙΟΣ

 1η ΚΟΣΜΑ ΚΑΙ ΔΑΜΙΑΝΟΥ ΤΩΝ ΡΩΜΑΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ

• Ξυνωρίς ομότροπος (για δύο που αθλούν μαζί)
• (Ίδωμεν) τους εν ύψει κειμένους (αθλήματα εν αέρι)
• Νενευρωμένοι σθένει
• Αθλητών δύο ων μακράν δειλανδρία
• Δόξης μετέσχεν
• Επτερώσατε τον νουν καλών ταις επιδόσεσι

 

 

2η ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΕΣΘΗΤΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

• Το πρωτόκτιστον αξίωμα
• Σώμα περιστείλασα (σύσφιξη με ζώνη)
• Στέφανε,-ος δόξης αυτού
• Δόξα του πληρώματος
• Πολλαίς επιδείξεσιν (για συνεχόμενες ασκήσεις)
• Περιζωννύονται δόξαν
• Ερρώσθη και στεφθήσεται
• Ισχύς και καύχημα

 

 

3η ΥΑΚΙΝΘΟΥ ΜΑΡΤΥΡΟΣ

• Εναθλήσας αθλητά 
• Νίκην αράμενος 
• Δόξης αξιούμενος κλέος εκληρώσω
• Ανδρισάμενος
• Της διανοίας το γενναίον και το της ηλικίας νεανικόν
• Δρόμον συντονώτατον αθλητικώς δραμών
• Έφθασας ανδραγαθημάτων την ανάρρησιν
• Αθλητής εννομώτατος 
• Εγγυμνασμένος πόνοις αναδέδειξαι 
• Γνώμη δυναμούμενος
• Δύναμιν ενδυσάμενος 
• Εκτήσω εύκλειαν στεφηφόρε 
• Τον νουν κραταιούμενος 
• Παρρησία εστεφανώθη 
• Της ιδίας φυλάττων αθλήσεως 
• Νικητικοίς κεκοσμημένος στεφάνοις 
• Στεφάνω κατακοσμούμενος

 

4η ΟΣΙΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

• Μιμητής των ανδρικώς ηγωνισμένων εκλεκτών
• Ύμνοις κροτώμεν ανδρικοίς τον Ανδρέαν 
• Κρατύνας τας δυνάμεις σου 
• Ανδρέα, της ανδρείας φερώνυμε 
• Σπουδήν εδείκνυς κατάλληλον
• Επαίνοις πολυτρόποις γεραίρων, -οντες
• Εφεύρε των πόνων (κόπων) στέφος μέγα
• Ως και κόραι σθένουσι
• Εκπλεί (το σκάφος) ευρόν αρίστους κωπηλάτας
• Απολαύων αίγλης
• Θαυμαστωθέντες εν άθλοις

5η ΟΣΙΩΝ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΑΘΩΝΙΤΟΥ ΚΑΙ ΛΑΜΠΑΔΟΥ

• Ηθών ευκοσμία, παιδοτρίβης άριστος (δάσκαλος, προπονητής)
• Κλέος και καύχημα
• Τον δρόμον διαδρομών εν σπουδή πέφθακε
• Εδραστήρ (στηριγμός) των κλονουμένων (θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τους επικοντιστές)
• Άριστος κανών και τύπος
• (Εν αθλήσει) γενναίος (παραλλαγη)
• Κροτείτωσαν εν ύμνοις (πανηγυρισμοί του πλήθους)
• Εφανέρωσας δύναμιν και ενέργειαν
• Ενίκησας άπαντας περιζωσάμενος δύναμιν
• Προς συμπλοκάς εχώρησας (πάλη, πυγμαχία)
• Ενασκουμένοις (αθλουμένοις) γεγένησαι κανών και τύπος ένδοξε
• Νίκης ανεπλέξω διάδημα
• Επ΄ώμων αράμενος (άρση βαρών) 
• Τους ομήλικας αθροίζων και χορείαν συνιστών
• Αθλητικώς συμπλεκόμενος
• Την εξ ύψους δύναμιν επικαλούμενος (για αθλητές που προσεύχονται πριν και μετά τον αγώνα)
• Ιστίω κυβερνήσας την ολκάδα ευσταλώς τε και κούφως (ελαφρά) ποντοπορίαν ήνυσας (για σερφ, ιστιοσανίδα)
• Πράξιν δεικνύμενος
• Ανδρείας αρίδηλον γνώρισμα
• Νέαν τε άγων την ηλικίαν
• Ακριβέστατος γυμναστής
• Τους συναγωνιστάς τοις πόνοις υπερεβάλετο
• Βαρυτάτοις πόνοις ο αδάμας κατατεινόμενος (για άρση βαρών)
• Τον αγώνα τελέσας ανδρικώς και γενναίως
• Χαίρε κανών ευθύτατε και στήλη
• Νεανικώς τροπούμενος

6η ΣΙΣΩΗ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΣΚΗΤΟΥ

• Μεγίσταις αναβάσεσι (Επι κοντώ, βατήρας καταδύσεων)
• Ταις αναβάσεσιν επαυξούμενος
• Επαυξούμενος άριστα
• Αθλήσεως τόνω, Ασκήσεως εμμελεία (με παραλλαγές)
• Ο δυνατός δυνατόν απειργάσατο (για προπονητές)
• Επ΄ώμων αράμενος (φράση που απαντάται συχνά σε υμν. κείμενα)
• Προς τα επίπονα της ασκήσεως σκάμματα (άλμα εις μήκος)
• Την αρχικήν σοι των φρενών εξουσίαν, Άρχιππε, δείξον προς τα των ίππων θράση (για ιππασία)
• Λαβών το λαμπρόν της αθλήσεως στέφος
• Αμφιδεξίως έχει αθλείν προς άμφω (για εκτέλεση δύο πραγμάτων, ασκήσεων συγχρόνως ή διαδοχικώς)
• Κατωφερώς τρέχων 
• Ανωφερώς υψούτο 
• Τους εναντίους ετροπώσω
• Αίγλην υποδέδεξαι

8η ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΟΣ

• Νικοποιώ τροπαίω
• Τη καρτερία των αλγεινών (δύσκολες προπονήσεις)
• Σώμα σου, αθλοφόρε, αθλούν (παραλλαγή)
• Των (αθλητών) χοροίς ηριθμήθης
• Ανδρειοφρόνως, εξελάμψοις πολύαθλε
• Ως γενναίον αδάμαντα, αξιοθαύμαστον
• Προς ευφημίαν και δόξαν
• Γενναιόφρον αθλητά ή αθλητά Γενναιόφρον
• Προς την άθλησιν ανδρειοφρόνως εχώρησας
• Λάμψεσι των αγώνων (τα πληρώματα του κόσμου καταυγάζονται)
• Προς την άθλησιν ήθλησας ανδρειοτάτως
• Στεφηφόρος ανέδραμες  
• Θάρσους εμπιπλών σε (προπονητής)
• Τόνος λογισμού ηδρασμένος 
• Στεφηφόρος ανελήλυθε
• Αθλομήτωρ (μητέρα αθλητού)
• Επλάκη στέφος διπλούν
• Φέρειν γαρ τον ζυγόν επαυχένιον
• Αντιταττόμενος καρτερώς
• Πεποθημένου τέλους (απόκτηση βραβείου) επιτυχών μεγαλοφρόνως
• Αθλοφόρε αγωνισάμενος                 

9η ΠΑΓΚΡΑΤΙΟΥ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΤΑΥΡΟΜΕΝΙΑΣ (ΤΑΟΡΜΙΝΑΣ) ΣΙΚΕΛΙΑΣ 

• Ανατέμνων την αύλακα (κολύμβηση)
• Κραταιά χειρί
• Σθενούμενος (Παγκρατιάζων) (το όνομα του αγίου παραπέμπει στο αρχαίο αγώνισμα παγκράτιον)
• Δόξη φωτοφόρω
• Ίσος αυτοίς ωράθης
• Εστώτες εις το σκάμμα
• Προθείς εαυτόν εις βάθρον (για απονομή βραβείου)
• Αθλήσεως ήγειρε οίκον (χτίσιμο γυμναστηρίου)
• Νικηφόρος ανελήλυθας 
• Απολαβείν το στέφος                          

                                                                    ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ...